Sözcük Grupları, Söz Öbekleri Konu Testleri


1. Ona göre yaşadığı olayların etkisinden kurtulmanın yolu, durup dinlenmeden çalışmaktı.

Bu cümlede aşağıdaki söz öbeklerinden hangisi yoktur?

A) Edat öbeği

B) Zarf öbeği

C) Ad öbeği

D) Sıfat öbeği

E) Adeylem öbeği

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir cümle, ad tam*lamasında tamlayan göreviyle kullanılmıştır?

A) Öğrenciler arasında, yarın sınav var söylentisi hemen yayıldı.

B) Boğaz vapurlarının düdük sesleri, müziğin uçarı notaları*na karışıyor.

C) Acımasız zaman, her karşılaşmada insanoğlunu yenilgi*ye uğratır.

D) Şairleri sevmeyen eleştirmen, şiir eleştirilen yapmamalı, diyordu.

E) Yıllık hazırlamanın bu kadar zor olduğunu bilmiyordum.



3. Aşağıdakilerin hangisinde ulaç öbeği vardır?

A) Adana'ya gelen kafile yarın gidecek.

B) Bana söylediği sözleri yıllarca unutmayacağım.

C) Sinirlenen adamın kulağı dibinde haykırıyordu.

D) Yolculuğun uzun sürmesi tüm işlerini aksattı.

E) Hancı, beni dört yataklı odada bırakarak çekildi.



4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ikileme, kuruluşu bakımından ötekilerden farklıdır?

A) İçeriden ses seda gelmiyordu.

B) Kılık kıyafetini düzelt de gel.

C) Büyük küçük demeden hepimizi burada topladılar.

D) Bizden köşe bucak kaçıyordu.

E) Kazada yüzü suratı kalmamıştı.



5. Sıfat tamlamaları cümlede sıfat öbeği veya zarf öbeği göre*vi yapabilir.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu bilgiye örnek yoktur?

A) Öğrencilere on beş gün izin verildi.

B) iki dilim ekmek yedi öğle yemeğinde.

C) Buluşmak için bir hafta bekledik.

D) Apartman için yirmi ton kömür alındı.

E) En zor soruları bile çözüyor artık.





6. Aşağıdakilerden hangisinde edat öbeği yoktur?

A) Sabaha değin uyumadı.

B) O denli güzel konuştu ki...

C) Vapura doğru yürüdü.

D) Bunu sen de anlayamazsın.

E) Davranışıyla herkesi büyüledi.



7. Aşağıdaki cümlelerde ikilemeler, yapılışları bakı*mından ikişerli gruplandırıldığında hangisi dışta ka*lır?

A) Zaman zaman görüşlerini paylaşıyordu.

B) Eğri büğrü yollardan geçmek zorundaydı.

C) Toplantıda uzun uzun konuştu.

D) Kılık kıyafetine özen gösterirdi.

E) Eşini dostunu uzun zaman arayamadı.



8. "Yıllardır büyük bir özlemle aradığım insan güzelliğini zaman zaman sende buluyorum."cümlesinde aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Ad öbeği

B) Edat öbeği

C) Ulaç öbeği

D) Ortaç öbeği

E) Zarf öbeği



9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ad öbeği, farklı türden sözcüklerle oluşmuştur?

A) Bu sınav haziranın sonunda yapılacak.

B) Çocuğun okuması ilgimi çekti.

C) Televizyonun sesi, salondan duyuluyor.

D) Dışarıdan komşumuzun sesi geliyordu.

E) Neyin nesi olduğunu bilmiyoruz.





10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ulaç grubu yoktur?

A) Çevresine bakıp gözleriyle onu aradı.

B) Eve gelir gelmez, piyanosunun başına geçti.

C) Arkadaşlarıyla birlikte olmaktan hoşlanıyordu.

D) Annem gideli yemekleri ben yapıyorum.

E) Arkadaşlarını bıkıp usanmadan telefonla arardı.



11. "Sınavdan çıktıkları zaman çocukların gözü soru görmek İstemiyordu." cümlesinde aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Ortaç öbeği

B) Ad tamlaması

C) Adeylem öbeği

D) Ulaç öbeği

E) Zarf öbeği



12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat öbeği vardır?

A) Bir avuç meraklı, birkaç da çocuk gelmiş.

B) Dünkü dondurucu soğuk hepimizi korkuttu.

C) Babaları; bahçeli güzel bir ev almış onlara.

D) Ünlü romancı, genç bir adammış o yıllar.

E) Beyaz, o gece sana çok yakışmıştı.



13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde adeylem öbeği vardır?

A) Onunla görüşecek konularımız vardı.

B) Dışarı çıktı, çevresini incelemeye başladı.

C) Beğenilen resimler sergiye kondu.

D) Görülmemiş bir kış başladı.

E) Yere serilmiş kilimler toplandı.



14. Aşağıdakilerden hangisinde eylem öbeği vardır?

A) Kapı ardına kadar açıktı.

B) işini bitirdikten sonra gidebilirsin.

C) insan bu saatte rahatsız edilir mi?

D) Kalabalık, caddeden sel gibi akıyordu.

E) Yüzünde ani bir gülümseme belirdi.



15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem, eylem öbeğidir?

A) Önce gelenler sınıfa alınmadı.

B) Davranışlarıyla İstanbullu olduğunu belli etti.

C) Ağlayarak anlattı olayı.

D) Kardeşini göremeyince durgunlaştı.

E) Borcunu hatırlatarak dostunu üzdü.

16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat öbeği vardır?

A) Arapça ve Farsça yeni sözcükler artık dilimize girmiyor.

B) Çağdaş romanlar, klasik romanlardan oldukça farklıdır.

C) Sapanca Gölü bize bol ve lezzetli balıklar verir.

D) Su, bütün varlıklara canlılık verir.

E) Sözcükleri özenle seçer; şiirin potasında eritirdi.



17. I. Garip insanlar vardı İçeride.

II. Su testisi su yolunda kırılır.

III. Güzel günler çabuk geçti.

IV. Çocuklar anne sevgisine muhtaçtır.

V. Sonbahar bu yıl sert başladı.

Yukarıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla söz öbeği vardır?

A)l.

B)ll.

C)lll.

D) IV.

E)V.

 

 

 

18. "En büyük sıkıntı, yaşanılan zamanın gerisinde kalmak soru*nudur." cümlesinde aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Zarf öbeği

B) Sıfat tamlaması

C) Adeylem öbeği

D) Ad tamlaması

E) Ortaç



19. "Başladığım yolda ilerleseydim, okurları ve eleştirmenleri yön*lendirmem kolaylaşırdı." cümlesinde aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Sıfat tamlaması

B) Bağlaç öbeği

C) Adeylem öbeği

D) Sıfat öbeği

E) Ortaç



20. Aşağıdakilerin hangisinde sıfat tamlaması zarf öbeği oluşturmuştur?

A) Okunmuş kitapları ayrı bir yere koydu.

B) Büroya gelen adamları tanıyamadı.

C) Yaptığı gezi onu epeyce dinlendirmişti.

D) Aldığı elbiseyi sonradan beğenmedi.

E) Gelecek yıl üniversite sınavlarına girecek.

Cevap Anahtarı: 1)D 2)A 3)E 4)C 5)E 6)D 7)B 8)C 9)A 10)C 11)D 12)A 13)B 14)C 15)B 16)E 17)B 18)A 19)D 20)E

SÖZCÜK GRUPLARI

Bir dildeki anlamlı en küçük söz birliklerine sözcük adı verilir. Sözcükler cümle içinde başka sözcüklerle anlam ilişkileri kurarak gruplar oluşturur. Türkçede başlıca şu sözcük grupları şunlardır:

İkilemeler

Anlamı güçlendirmek için aynı sözcüklerin tekrarlanması, anlamları birbirine yakın, karşıt olan veya sesleri birbirini andıran kelimelerin yan yana kullanılmasıyla oluşan sözlere ikileme denir.

“Yağmur, yavaş yavaş şiddetini artırıyordu.”

“Doğru dürüst bir iş bulamamış.”

“Aşağı yukarı yarım saat sonra kasabaya ulaşırız.”

Deyimler

Anlatımı güçlendirmek, söze güzellik katmak amacıyla birden çok sözcüğün genellikle mecaz anlama gelecek biçimde kaynaşmasıyla oluşan sözlere deyim denir. Deyimler, kalıplaşmış olduğundan onu oluşturan sözcükler değiştirilemez.

 “Müdür beyi görünce nedense dili çözülüverdi.”

“Küçük çocuk, koca adamları parmağında oynatıyor.”

“Ağaçları bıçağıyla kazıdığını gördüğümden bu yana iyice gözümden düştü.”

Atasözleri

Yıllara dayalı bilgi, birikim ve deneyim sonucu söylenen özlü sözlere atasözü adı verilir. Atasözlerinin söyleyeni belli değildir. Ayrıca atasözleri genel anlamlar içerir ve yargı bildirir. Atasözlerinin de kalıplaşmış bir yapısı olduğundan onları oluşturan sözcüklerin yerine başka sözcükler getirilemez.

“El, elin eşeğini türkü söyleyerek arar.”

“Minareyi çalan, kılıfını hazırlar.”

“Gün doğmadan neler doğar.”

 “İşleyen demir ışıldar.”

SIFAT TAMLAMASI

Bir sıfatın bir ismi tamlamasıyla oluşan tamlamalara sıfat tamlaması denir.

“Kuru ekmekleri ufalayarak pencereme koymuştum.”

“Sabahleyin iki güvercin pencereme kondu. Minicik gagalarıyla ekmek kırıntılarını yemeye başladı.”

İSİM TAMLAMASI

Anlamca ilgili en az iki ismin birbirini tamamlaması sonucu oluşan tamlamalara isim tamlaması adı verilir. İsim tamlamaları  tamlayan ve  tamlanandan oluşur.

Onlar-ın              ev-leri      

tamlayan eki      iyelik eki

Tamlayan         Tamlanan

1. Belirtili İsim Tamlaması

Tamlayanın, tamlayan ekini, tamlananın da tamlanan ekini aldığı isim tamlamasıdır.

“Kamyonun kasasında iri iri karpuzlar vardı.”

Kamyon-un        kasa-sı

tamlayan eki     tamlanan eki

tamlayan           tamlanan

“Kitabın arasından bir mektup çıkmış.”

“Çocuğun gözleri ışıl ışıldı.”

“Irmağın suyu buz gibiydi.”

“Bilgisayarın monitörünü yenilemeliyiz.”

2. Belirtisiz İsim Tamlaması

Tamlayanın  ek almayıp, tamlananın  ek aldığı isim tamlamasıdır.

“Çocukken tren yolculuğunu çok severdim.” cümlesinde “tren yolculuğu” tamlaması belirtisiz isim tamlamasıdır.

Tren yolculuk(ğ)-u

tamlanan eki

tamlayan tamlanan

“Öğleyin buğday tarlasına gittik.”

“Çocuk ayakkabıları daha pahalı oluyor.”

3. Takısız İsim Tamlaması

Takısız isim tamlamalarında tamlayan da tamlanan da kendi eklerini almaz. Takısız isim tamlamalarında tamlayan, tamlananın neyden yapıldığını veya neye benzediğini bildirir.

“Yün çorap” tamlamasında tamlayan, tamlananın neyden yapıldığını; “aslan asker” tamamlamasında ise tamlayan, tamlananın neye benzediğini bildirmektedir.

 

 

 

BİRLEŞİK FİİL GRUBU

Bir tanesi fiil olmak koşuluyla birden çok sözcükten oluşan fiillere birleşik fiil denir. Birleşik fiiller, birden çok kelimeden oluştuğu için birer kelime grubudur. Yardımcı fiillerle yapılan “hasta olmak, merak etmek, sabretmek, hissetmek” gibi birleşik fiillerle herhangi bir fiille başka bir sözcüğün anlamca kaynaşıp kalıplaşmasıyla oluşan “hata yapmak, göze girmek, meydana gelmek, varsaymak, karar vermek” gibi birleşik fiiller birer kelime grubudur. Deyimler bu gruba girer.

FİİLİMSİ GRUBU

Fiilimsilerin kendinden önceki veya sonraki sözcüklerle oluşturdukları gruplara “fiilimsi grubu” denir.

İsim-fiil grubu

Fiillere “-ma-(y), -ış. -mak” eklerinden birinin getirilmesiyle isim fiil yapılır. İsim fiiller bazen grup oluşturabilir.

“Çocuğun şiir okuyuşunu beğendim.”

“Yazı yazmak kolay değildir.”

Sıfat-fiil grubu

Fiillere “-an, -ası. -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş” eklerinden birinin getirilmesiyle sıfat fiil yapılır. Sıfat fiiller grup oluşturur.

“Ülkesini seven insan, vergisini verir.”

“Okunacak kitaplar masada duruyordu.”

Zarf-fiil grubu

Fiillere “-a, -ıp, -arak, -dıkça, -madan, -alı, -maksızın, -r …-mez …” eklerinden birisinin getirilmesiyle zarf fiil yapılır. Zarf fiiller grup oluşturabilir.

“Kapıyı kapatıp geliyorum.”

“Hava karardıkça yürümek güçleşiyordu.”

BAĞLAMA, EDAT, ÜNLEM GRUPLARI

Bağlaçlar, edatlar ve ünlemler grup oluşturabilir.

“Şiiri ve romanı çok severim.”

“Arkadaşın da senin gibi üzgündü.”

“Ey Türk gençliği!

UNVAN VE SAYI GRUPLARI

Unvan bildiren sözcüklerle sayı adları grup oluşturabilir.

“Ayşe Hanım, birazdan gelecek.”

“Bu sokakta on sekiz ev var.”

“Sınavdan dört yüz altmış üç puan almış.”

 

SÖZCÜKTE ANLAM – 2
1) “Ağır” kelimesi aşağıdaki cümlelerin hangisinde gerçek anlamıyla
kullanılmıştır?
A) Eve geç gelince babasından ağır sözler işitti.
B) Yaşı ilerledikçe kulakları ağırlaştı.
C) Köprü ağır taşıtlara göre yapılmıştı.
D) Son oylamada ağırlığını hissettirdi.
E) Yine ağır ağır geliyor.
2) “Sıcak” kelimesi aşağıdaki cümlelerin hangisinde mecaz anlamda
kullanılmıştır?
A) Bu sıcak hava çalışmamızı engelliyor.
B) Güneyden yine bir sıcak hava dalgası geliyor.
C) Göçmen kuşlar, sıcak ülkelerden erken döndü.
D) Kaplıcaların suyu çok sıcak olur.
E) Sıcak davranışları, çevresinde çok sevilmesini sağladı.
3) “Kendisiyle konuyu uzun uzun konuştuk. Üstelik anlaşma metninin
taslağını da hazırladık.” cümlesinde geçen “üstelik” sözcüğü yerine
getirilebilecek en uygun sözcük aşağıdakilerden hangisidir?
A) Çünkü
B) Ya da
C) Hatta
D) Oysa ki
E) Meğer
4) “Rahat” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde “kolaylıkla”
anlamında kullanılmıştır?
A) Rahatı kaçar diye bu işin üstüne düşmedi.
B) Sana güzel ve rahat bir oda hazırlattım.
C) O kadar rahatım ki, her şey benim için huzur ve mutluluk
verici.
D) Talihsiz kadın rahat döşeğinde can verdi.
E) İstersen beraber gidelim bir saatte rahat varırız.
5) “İnsan tabiatı değiştirebilir mi?” cümlesinde “tabiat” kelimesinin
eş anlamlısı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Doğa
B) Görünüş
C) Şekil
D) Huy
E) Boy
6) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “atmak” kelimesi sözlük
anlamında kullanılmıştır?
A) Üst üste attığı yumruklarla rakibini devirdi.
B) Anlaşılan, bu sözleriyle bize üstü kapalı yine taş atıyordu.
C) Bugün iğne atsam yere düşmeyecek kadar kalabalıktı.
D) Potaya attığı topla beraberliği bozdu.
E) Sınavdaki soruların cevaplarını kafadan atmayı adet edindi.
7) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözcüklerin hepsi gerçek anlamda
kullanılmıştır?
A) İçeri ayaklarını çıkar da öyle gir.
B) Yaşlı adam, başından geçenleri bir bir anlatmaya başladı.
C) Son günlerde yaşadıklarının da etkisiyle sert bir tavır sergiliyor.
D) Başladı dereden tepeden konuşmaya.
E) Sel büyük taşları sürüklemeye başladı.
8) “Bırakmak” kelimesi aşağıdaki cümlelerden hangisinde “Gevezeliği
bırakırlarsa verimli ders çalışabiliriz.” cümlesindeki anlamıyla
kullanılmıştır?
A) Bizi durağa bıraktılar ve gittiler.?
B) Ahmet’i öğretmenleri bu gidişle yine sınıfta bırakacaklar.
C) Hikaye yazmayı bırakınca huzura kavuştum ve kafam dinlendi.
D) Eve biraz daha para bıraksanız hiç fena olmaz herhalde.
E) Arabayla işiniz bitince onu bir zahmet bizim evin önüne
bırakın.
9) I. Akdeniz oyunlarına kaç ülke katıldı?
II. Hokkabazın oyununu herkes ilgiyle izlemişti.
III. O, hiçbir zaman başkalarının oyununa gelmedi.
IV. Olimpiyat oyunlarından bizimkiler de madalya ile döndü.
“Oyun” sözcüğü yukarıdaki hangi iki cümlede aynı anlamda
kullanılmıştır?
A) II-IV B) II-III
C) I-III D) I-IV
E) III-IV
10) I. Gencecik yavruyu bir gece koparıp aldılar ana kucağından.
II. Hızlı çekince kapının kolu koptu.
III. Sepetin ağırlığından kolum koptu.
IV. Sınıfta bir gürültü koptu.
V. Ceketin bütün düğmelerini teker teker kopardı.
“Kopmak” kelimesi hangi ikisinde gerçek anlamıyla kullanılmıştır?
A) I-II B) II-V
C) III-IV D) I-V
E) III-V
11) “Belki de kıymetli saatlerinizi benim saçma sapan sözlerimi
dinleyerek geçireceksiniz.”
Cümlesindeki altı çizili sözün cümleye kattığı anlam aşağıdakilerden
hangisinde vardır?
A) Sık sık konunun dışına çıkması, dinleyicilerde bir bıkkınlık
meydana getirdi.
B) Bizi asıl umutsuzluğa düşüren senin bu tutarsızlığın, bir
dediğin bir dediğini tutmuyor.
C) Anlattıkları sıradan şeylerdi, hepsini toplasan incir çekirdeğini
doldurmaz.
D) Saçlar perişan, gözler süzük, sersem sepelek kapıyı açtı.
E) Bu, seri halinde yazılmış bir yazı değildi.
12) “Konuşmalarında ölçüyü kaçırdığının farkında mısın?”
cümlesine altı çizili sözün kattığı anlam aşağıdakilerden hangisidir?
A) Artık ağzından çıkanı kulağı duymamaya başlamıştı.
B) Bu projede ölçülü ve dengeli bir çizim göremiyorum.
C) Sofrada az yemek yediği için babasından azar işitti..
D) Okuyacağım kitabı özenle seçerim.
E) Odanın içi çok dağınıktı; işe nereden başlayacağımı
bilemedim.
CEVAPLAR
1 C 5 D 9 D
2 E 6 D 10 B
3 C 7 E 11 C
4 E 8 C 12 A

SÖZCÜKTE ANLAM 1
1. "Dün yaşanan fırtına hiç kimseye göz açtırmadı."
cümlesinde geçen deyimin cümleye kattığı anlam
aşağıdakilerden hangisinde vardır?
A) Başına gelen bunca şeyden ders alır sandık.
B) Kimseyi dinlemiyor, canının istediğini alıyordu.
C) Soru sormamıza fırsat vermeden çekip gitti.
D) Neyse ki sınavda aynı hataya düşmedim.
E) Çok az yemesine rağmen zayıflayamıyordu.
2. "Şirketin durumu iyi görünüyor." cümlesinde "iyi" yerine
aşağıdakilerden hangisi getirilirse cümle eskisine karşıt bir
anlam kazanır?
A) vasat B) durgun C) kötü
D) güzel E) olumlu
3. I. İlk on bir, son dakikada açıklandı.
II. Satırlar çok yakın, onları arala.
III. Ben bir buçuk İskender’le doymam.
IV. Bu mahallede kiralar oldukça yüksek.
V. Seninle birlikte iki tabak da ben yedim.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde mecaz-ı
mürsel (ad aktarması) yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
4. Aşağıdaki cümlelerde geçen ikilemelerden hangisi, kuruluşu
yönünden diğerlerinden farklıdır?
A) Bata çıka burada ilerlemeye çalışıyoruz.
B) Aynı yerlere gide gele usandım.
C) Evsiz barksız kaldık öylece.
D) Büyük küçük herkes aramızdaydı.
E) Gece gündüz demeden çalışıyor.
5. (I) Onun yırtık davranışları hepimizi etkiliyordu. (II) Patronla
olan kavgaları bize de olumsuz yansıyordu. (III) İyi insan maskesi
takmaya çalışan bir hali vardı. (IV) Tabii kimse bu numarayı
yutmamıştı. (V) Arkadaşlar ve ben onunla gerekmedikçe hiç
konuşmuyorduk.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde mecaz
(değişmece) anlamlı bir sözcük kullanılmamıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim anlamlı sözcük
yoktur?
A) Müzik, insanı dinlendirebiliyorsa güzeldir.
B) Hicaz makamında bir şarkı dinleyelim.
C) Bu şarkı Itri tarafından bestelenmiş.
D) Şarkı üç kıtadan meydana gelmiş.
E) Edebiyatımızdaki nazım şekillerinden biri de şarkıdır.
7. Beni anlamaya kalkmayın; çünkü derinliğimde
boğulabilirsiniz.
Bu cümlede geçen altı çizili sözle anlatılmak istenen
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Çok fazla bilgisi bulunma
B) Bilgi yoğunluğuna ulaşamama
C) Bilgileri keşfetme
D) Bilgiyi yok sayma
E) Yanlış bilgiler içerme
8. Aşağıdakilerin hangisinde "Evin kaba işleri bitti."
cümlesindeki "kaba" sözcüğünün zıt anlamlısı olan bir sözcük
kullanılmıştır?
A) Sert davranışlarıyla herkesi kendinden uzaklaştırdı.
B) Bu mücevherler ince bir işçilik ister.
C) Yumuşak huylu insanlarla daha iyi anlaşırım.
D) Sözlerinde ince bir espri gizliydi.
E) Yerdeki yumuşak halılar bize rahatlık veriyor.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "ayak" sözcüğü deyim
içinde yer almamıştır?
A) Güler yüzlü ol da müşterinin ayağı alışsın.
B) Mantomun üzerine ayağıyla bastı.
C) Çocuk sınıfına bir türlü ayak uyduramadı.
D) Hala ayak diriyorsun; ama okula gideceksin.
E) Denizciler aylar sonra karaya ayak bastılar.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde cümleye "gizlice"
anlamı katan bir söz vardır?
A) Hiç zaman kaybetmeden göreve başladı.
B) Kimseye belli etmeden kaçıp gitti.
C) Bir anda her şey karmakarışık olmuştu.
D) Birilerine yardım etmeden duramıyordu.
E) Bu konuya biraz ilgisiz olduğunuzu düşünüyorum.
11. Aşağıdakilerin hangisinde, cümlede kullanılan deyimin
açıklaması yoktur?
A) O her zaman ayda kazandığını günde yiyor, hiç hesabını
bilmiyor.
B) Yazar bu eseriyle herkese dudak ısırttı, hepimiz hayran
kaldık.
C) Bu adam fukara babasıdır, yoksulları korur.
D) Önce beni görmezlikten geldi, sonra tekrar dönüp bana
baktı.
E) Olaydan sonra hepimiz geniş bir nefes aldık, rahatladık.
13. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük genel
anlamlıdır?
A) On yılım Mimar Kemal Lisesi'nde geçti.
B) Önce su sorunu halledelim.
C) Son romanında büyük kentte yaşanan olumsuzlukları
anlatıyor.
D) Arı, sadece bir yaşam parçası değil aynı zamanda bir
gerçektir.
E) Bahçenin ortasında küçük bir havuz vardı.
14. I. En yakın zamanda ödemen üzere sana biraz borç
verebilirim.
II. Kitabı ona iki gün sonra geri vermek üzere aldım.
III. Biraz önce söylendiği üzere bize güvenmiyorlar.
IV. Söylediğinizi yapmak üzereydim ki siz kararınızı
değiştirdiniz.
V. Başta sen olmak üzere hiçbiriniz bunu kabul etmediniz.
Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangilerinde "üzere"
sözcüğü koşul anlamı katmıştır?
A) I. ve lI. B) I. ve III. C) II. ve IV.
D) II. ve V. E) III. ve V.
www.edebiyattesti.com
15. Yeni insanlarla tanıştığımızda önce tedirginizdir. Çünkü
bilemeyiz onun gül mü diken mi olduğunu. Onu doğru tanımak
için her zaman mutlaka zamana ihtiyacımız vardır.
Yukarıdaki parçada geçen "gül mü diken mi" sözü ile anlatılan
durum aşağıdakilerden hangisini içermez?
A) Kararsızlık B) Belirsizlik
C) Bilinmezlik D) Çekimserlik
E) Çekingenlik
16. Her zaman kendimi diğer şairlerden farklı bulurum. Ben
diğer şairler gibi hiçbir zaman ilham gelsin de şiir yazayım, diye
düşünmedim. İlhamın sırtında gezerek şiirlerimi yazdım.
Yukarıdaki parçada geçen "ilhamın sırtında gezmek" sözüyle
anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ansızın gelen ilhamla şiir yazmak
B) İlham olmadan şiir yazılamayacağını belirtmek
C) Diğer şairlerden farklılığını vurgulamak
D) Şiir yazmak için ilham beklememek
E) Kendine bir ilham kaynağı oluşturmak.
CEVAPLAR
1 C 5 E 9 B 13 D
2 C 6 A 10 B 14 A
3 B 7 B 11 D 15 E
4 C 8 B 12 E 16 D

Ses Bilgisi

Büyük Ünlü Uyumu:

Sözcüğün ünlüleri arasındaki kalınlık incelik uyumudur. İlk hecedeki ünlü kalınsa diğer ünlüler de kalın,inceyse diğerleri de ince olur.

Ör: Çocuklar, beklemişler…Karışık gelmişse BÜU’ya uymaz.Ör:İnsan, kalem,kitap…

→Aslen Türkçe oldukları halde sonradan uğradıkları ses değişikliği nedeniyle BÜU’ya uymayan kelimeler de vardır.Ör:Kardeş (kardaş), elma (alma), anne (ana)…

→Türkçede bazı ekler BÜU’yu bozar:

☻-ken : bakarken

☻-ki : akşamki

☻-leyin : sabahleyin

☻-gil : dayımgil

☻-imtırak :sarımtırak

☻-daş :meslektaş

☻-yor :bekliyor

→Türkçede ilk heceden sonra o, ö ünlüleri bulunmaz.-yor eki hariç.

→Yabancı sözcüklerde, birleşik kelimelerde ve tek hecelilerde BÜU aranmaz: ilkbahar, petrol, tek…

→ BÜU’ya uymayan kelimelere gelen ekler kelimenin son hecesindeki sese uyar:insanın…

	DÜZ			YUVARLAK
	GENİŞ	DAR		GENİŞ	DAR
KALIN	A	I	O		U
İNCE	E	İ	Ö		Ü

Küçük Ünlü Uyumu:

Kelimenin ünlüleri arasındaki düzlük-yuvarlaklık uyumudur. Buna göre:

→İlk ünlü düzse (A,E,I,İ ) diğerleri de düz,

→İlk ünlü yuvarlaksa (O,Ö,U,Ü) sonraki

→ ya düz geniş (A,E)

→ya da dar yuvarlak (U,Ü) olarak gelir. Başka bir ifadeyle:

“Balıkesir” → “Balıkesir”

“Koyun ölür” → “Tavuk güler”…

ÖR: bekledim, kömürlük, gövdesi, umursamaz, tarafsızlık, yorgunluktan

→KÜU kelimenin tamamında değil, komşu iki hece arasında aranır: yumurtacı, yuvarlaklık, görebilmişti…

→ Yabancı sözcüklerde, birleşik kelimelerde ve tek hecelilerde KÜU aranmaz.

→-yor eki KÜU’yu devamlı bozar:olmuyor.

→Aslen Türkçe olduğu halde KÜU’ya uymayan kelimeler de vardır:Tavuk, kabuk, kavun, yamuk, çamur…Bunlarda “b,m,v” dudak ünsüzlerinin yuvarlaklaştırıcı etkisi vardır.

→BÜU’ya uymayan kelimeler KÜU’ya uysa bile uymaz sayılır:Kalem,insanlık,

ÜNSÜZLER:

	SERT		YUMUŞAK
SÜREKLİ	F, H, S, Ş	Ğ,J,L,M,N,R,V,Y,Z
SÜREKSİZ	P, Ç, T, K	B, C, D, G

SES OLAYLARI:

A.Ünsüz değişimi / Yumuşaması: Sonunda “p,ç,t,k” sert ünsüzleri bulunan kelimeler ünlüyle başlayan bir ek aldığı zaman sonlarındaki sert ünsüzler yumuşayarak “b,c,d,g/ğ” olur.

Ör:Ağaç-ı→ağacı

Kitap-ı→kitabı

Git-en→giden

Renk-i →rengi

Yürek-i→yüreği

→Bazı birleşik kelimelerde de yumuşama görülebilir:Kayıp-et→kaybet-

Kayıt-ol→kaydol-,Kayıp-ol→kaybol

!!! Kasıt-et-→kastet- !!!

→Tek heceli kelimelerin bir kısmı bu kurala uymaz:

Tek-il→tekil İç-i→içi

İlk-in→ilkin Maç-a→maça

Saç-a→saça Seç-enek→seçenek

Sat-ıl-→satıl- Yat-ır-→yatır-

Ek-in→ekin Bak-ıcı→bakıcı

İç-ecek→içecek ot,et,süt,tek…

→Bazılarıysa uyar:Taç,dip,uç,kap,renk, çok…..

→Yabancı asıllı kelimeler genellikle bu kurala uymaz: Devlet-in→devletin, millet-e→millete, hukuk-un→hukukun.

layık-ı→layığı;layık-ıyla→layıkıyla!!

→Özel isimlerdeyse söyleyişte olsa bile yazıda gösterilmez:Mahmut-u, Ahmet-i

Sinop-a….

Ünsüz Benzeşmesi / Sertleşmesi:

Sonunda f,s,t,k,ç,ş,h,p ünsüzleri bulunan buluna kelimeler “c,d,g” yle başlayan bir ek aldığı zaman ekin başındaki yumuşak ünsüzler sertleşerek “ç,t,k” olur.

Koltuk-dan→koltuktan,millet-ce→milletçe

Sınıf-da→sınıfta, git-di→gitti,aş-cı→aşçı

Kes-gin→ keskin, bas-gı → baskı, Türk- ce → Türkçe,1905-de→1905’te,

→Bazı ( birleşik ) kelimelerde sertleşme olmaz:!!! Üç-gen, dört-gen, beş-gen

Ünsüz Türemesi:

Yabancı dillerden geçen bazı kelimeler ünlüyle başlayan bir ek veya kelime aldıkları zaman asıllarındaki çift ünsüz ortaya çıkar: His-et→hisset, af-et→ affet, hak-ı→hakkı,red-et→reddet, sır-ı→ sırrı, hat-ı→hattı…

→Yan yana gelen her ses ünsüz türemesi değildir! Hissiz, cadde, madde, ciddi….

Ünsüz Düşmesi:

→Sonunda –k bulunan bazı kelimeler –cık / -cek eki aldığı zaman sonlarındaki –k”ler düşer:küçük-cük →küçücük, minik-cik → minicik,ufak-cık→ufacık, büyük-cek→ büyücek, çabuk-cak→çabucak,

→Sonunda “k” bulunan bazı kelimeler –l, -al/-el eki aldığı zaman sonlarındaki k’ler düşer:seyrek-l→seyrel-, alçak-l→alçal-, yüksek-l→yüksel-, ufak-la→ufala-….

!!Ast- teğmen → asteğmen, üst – teğmen → üsteğmen, öpüş-cük→öpücük, gülüş-cük → gülücük….

Ünlü Düşmesi:

→İkinci hecesinde dar ünlü ( ı,i,u,ü ) buluna kelimeler ünlüyle başlayan bir ek aldıkları zaman ( vurgusu düşen orta hece ) ünlüsü düşer:

Alın-ı→alnı, karın-ı→karnı, oğul-u →oğlu, boyun-u→boynu, akıl-ı→aklı, fikir-i→cisim-i→ cismi, gönül-ü→ gönlü, zülüf-ün→ zülfün ; ayır-ıl→ ayrıl-, çevir-e→ çevre, devir-il-→ devril-, sıyır-ıl-→sıyrıl-, kıvır-ım→ kıvrım, ayır- ıntı→ayrıntı, devir-e→ devre, yalın-ız→yalnız, yanıl-ış→ yanlış…

→Et-,ol- yardımcı fiilleriyle birleşen birleşik kelimelerde de ünlü düşmesi olabilir:

Sabır-et→sabret, şükür-et→şükret, kayıp-ol→kaybol, emir-et→emret, kahır-ol→kahrol-, hapis-et→hapset-..

→ -la / le ,-ar /-er…gibi bazı ekleri alan kimi kelimelerde de ünlü düşmesi olabilir:

Yumurta-la→yumurtla-, sızı-la→sızla-, ileri-le→ilerle-, sızı-la→sızla-, koku-la →kokla-, uyku-la→uyukla-; oyun-a→ oyna; uyu-ku→uyku; sarı-ar-→sarar-…

→Bazı birleşik kelimelerde yan yana gelen iki ünlüden biri düşer:

Cuma-ertesi→cumartesi, Pazar-ertesi → pazartesi, sütlü-aş→sütlaç, güllü-aş → güllaç, kahve-altı→kahvaltı, ne-için → niçin, ne-asıl→nasıl, kayın-ana → kaynana…

→Kimi şiirlerdeyse ölçüye uydurmak için bazı sesler düşürülür ve yerine ’ işareti konur:Karac’oğlan, n’eylersin…

→Bazı durumlardaysa iki ünlü yan yana gelmediği halde ünlünün düştüğü görülür.Buna “ünlü aşınması” denir:

Nere-de→nerde, ora-dan→ ordan, bura-da→burda, içeri-de→içerde…

Ek Fiil Düşmesi ve İle’nin Ekleşmesi

İsimlere gelerek onların yüklem olmasını sağlayan, basit zamanlı fiilleri ise birleşik zamanlı yapan i- fiili genellikle düşer:

Gelmiş – i – di → gelmişti, sevimli – idi → sevimliydi(i/y)

→Bağlaç olan ile ise ünsüzle biten kelimelere başındaki i’yi düşürerek; ünlüyle bitenlereyse i’sini y’ye dönüştürerek birleşir ve ek haline gelir. (ÖSS sorusu!)

Ünlü Türemesi:

→-cık / -cik eki alan bazı bazı kelimelerde araya bir ünlünün girdiği görülür:

Bir-cik→biricik, az-cık→azıcık, genç-cik → gencecik, dar-cık→daracık…

→pekiştirilmiş bazı kelimelerde de ünlü türemesi olabilir:

Yalnız → yapayalnız, çevre → çepeçevre, gündüz → güpegündüz, düz → düpedüz, !!sıklam → sırılsıklam, çıplak →çırılçıplak!!

Ünlü Daralması:

Sonunda düz-geniş ünlü ( A-E ) bulunan kelimelere –yor eki gelince bu ünlüler darlaşarak “ı,i,u,ü” olur:

Bekle-yor→bekliyor, tara-yor→ tarıyor, olma-yor→olmuyor, görme-yor→ görmüyor

→De- , ye- kelimeleri de –y’yle başlayan bir ek aldığı zaman keklerindeki ünlü daralır:

De-y-en→diyen, ye-y-ecek→ yiyecek,

!! deyince!!

!ne-ye→niye

→Bu iki yerin dışında ünlü daralması olmaz,Olmadığı halde olmuş gibi ünlü daraltmak imla hatası olur:

Bekliyen, anlıyacak, demiyen,ağlıyan…

N / M Çatışması (Gerileyici Ünsüz Benzeşmesi ):

Türkçede “b” den önce gelen “n” ler “m” olur:

Penbe→pembe, canbaz→cambaz, saklanbaç →saklambaç, anbar→ambar, tenbel→ tembel, çarşanba→Çarşamba,

→Özel isimlerde ve birleşik kelimelerde olmaz:İstanbul, Safranbolu, binbaşı,onbaşı…

E/A(KÖK)Değişimi(Ünlü Kalınlaşması):

“Ben” ve “sen” zamirleri yönelme hali eki –e aldığı zaman köklerindeki ince e ünlüleri kalınlaşarak a olur:

Ben-e→bana, sen-e→sana…

Kaynaştırma:

Ünlüyle biten kelimeler ünlüyle başlayan bir ek aldığı zaman araya y,ş,s,n ünsüzlerinden biri girer.

Araba-ı→arabayı, Amasya-a→ Amasya’ya, kapıcı-ın→ kapıcının, araba-ı→arabası…

→Bazı durumlarda ise iki ünlü yan yana gelmediği halde araya n ünsüzü girebilir.Buna “koruyucu ünsüz” denir: o- da → onda, bu- dan → bundan, şu-u→şunu…

→İsim tamlamasında kaynaştırma harfi n ve s dir.Ancak su ve ne kelimeleri hariç.Bunlarda kaynaştırma harfi y dir: Suyun suyu, neyin nesi…(ÖSS sorusu)

Ulama:Sessizle biten kelimelerden sonra sesliyle başlayan bir kelime gelince ilk kelimenin sonundaki sessiz sonraki kelimenin başına eklenerek okunur:

Dün akşam, …yüzen al sancak…

→Ancak arada herhangi bir noktalama işareti olmamalı!

                                       SES BİLGİ 9.SINIFLAR KONU TARAMA TESTİ

1.                   "Yaşlı adam duvarı tek başına boyuyordu." Cümlesinde altı çizili sözcükteki ses olayı aşağıdakilerin hangisinde vardır? A)           Onu sevdiğimi biliyor B)           Onun yolunu gözlüyor C)           Yeni arabasını satıyor D)           Herkes sıraya giriyor. E)            Çiftçi tarlasını sürüyor. 2.   Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem ünlü düşmesi hem de ünsüz benzeşmesine örnek bir sözcük var­dır? A)           Namık Kemal "vatan şairi" olarak tanınır. B)           Yahya Kemal Beyatlı yıllarca değişik ül­kelerde elçilik yapmıştır.         C)           Orhan Veli İstanbul'u bir tepeden seyret­mişti. D)           Hamit, "Makber" adlı şiirini Fatma Hanım için yazmıştır. E)            Ziya Paşa'nın pek çok sözü vecize olarak günümüze kadar gelmiştir. 3.   Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü daralmasına örnek vardır? A)           Bol bol örnek vererek konuların daha iyi anlaşılmasını sağlıyor. B)           Dersanelerde her konuda bol bol test bu­labilirsiniz. C)           Buraya park edemezsiniz, levhasını gör­memiştim. D)           Mavi renkteki bütün kalemlerini almıştı. E)            Arkadaşlarından bazıları hiç konuşmaz­lardı, hep dinlerlerdi. 4.   Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz yumuşaması (değişimi) örneklenmiştir? A)           Bu resme bakarak seni anıyoruz. B)           Çocuk, akşama kadar sokakta oynuyor. C)           Sana olan borcumuzu unu­tamayız. D)           Serap da pek anlayışlı ve özverili sayılmazdı. E)            Düşünceleriyle herkesi derinden etki­ledi. 5.   Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "ulama"ya bir örnek vardır? A)           Yazın köyüne gider, çocukluk özlemini gi­derirdi. B)           Çocukları sorunları gün geçtikçe azalıyor. C)           Gümrük Birliği'ne girmemize az bir zaman kaldı. D)           Umutsuz dertlerin de elbet bir çözümü vardır. E)            Okullar cıvıl cıvıl çocuklarla dolup taşa­cak. 6.   Benim de vaktim olsa belki ben de büyük bir profesör olurdum, böyle körleşip kalmazdım, dedi.       Yukarıdaki parçada büyük ünlü uyu­muna uymayan kaç sözcük vardır? A) 1         B) 2     C) 3     D) 4     E) 5 7.   Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü düşmesine örnek vardır? A)        Bu sözler karşısında bakışları gittikçe kü­çüldü. B)        Medyumlar olacakları önceden hissedebi­lir mi ? C)        Sonbahar geldi, yapraklar yavaş yavaş sararıyor. D)        Zifiri karanlık bastırınca hepimiz bunaldık. E)        Bir çeşme başında yarım saatlik mola verdik. 8.   Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sert sessizlerin yumuşamasına örnek yoktur? A)        Gecikince evdeki herkes onu merak etmişti. B)        Çalışma odasının kapısını sonunda tamir etmişti. C)        Geldiğinde beni arar sanmıştım ama ya­nılmışım. D)        Rapor hakkındaki görüşlerinizi buraya kaydettim. E)        Sınavı bitiren öğrenciler sınav kağıdını gö­revliye verip çıkabilir.         9.   Aşağıdakilerin hangisinde ünsüz benzeşmesine uymamaktan kaynaklanan bir yazım yanlışı vardır? A)        Bugün saat 1.30'da buluşacağız. B)        Okul anılarından hasretle bahseder. C)        Gerçekden bütün bunları biz mi yaşadık? D)        İnsan olgunlaştıkça çevresindekilere daha çok önem veriyor. E)        Duygular aldatıcı ve geçicidir bazı insan­lara göre. 10. Vefakâr kardeşim Zehra, işte ben Ömrümü tamamlayarak       Sana dualar, selamlar ederek       Gidiyorum....       Yukarıdaki parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur? A)        Büyük ünlü uyumuna uymayan sözcükler B)        Ünlü düşmesi C)        Ünsüz benzeşmesi D)        Ünlü daralması E)        Ünsüz yumuşaması 11. Aşağıdaki sözcüklerin hangisi ünlü ile başlayan bir ek aldığında ünsüz yumuşamasına uğrar? A) Taşıt    B) Bulut          C) Hukuk        D) Öğüt   E) Sepet 12. İçeridekiler şimdi eski bir şarkıyı söylüyorlardı.       Bu cümlede altı çizili sözcükteki ses olayı aşağıdakilerden hangisidir? A)           Ünlü türemesi      B)           Ünsüz benzeşmesi C)           Ünlü daralması   D)           Ünsüz yumuşaması E)            Ünlü düşmesi 13. Aşağıdaki altı çizili söz­cüklerin hangisinde ünlü türemesi vardır? A)           Küçücük bir çocuktan bu kadar çok iş beklenmez. B)           Daracık yollardan geçerek geniş bir cad­deye çıktık. C)           Alçacık damlı evler askerler gibi dizilmişti. D)           Kitapçıklarınızı sıraların üzerine bırakınız. E)            Bir lokmacık da şu yemekten alır mıydı­nız? 14. Aşağıdakilerin hangisinde ünsüz değişimine (yumuşamaya) örnek yoktur? A)           Bu sokağın evleri Selçuklu mimarisi örneğidir. B)           Gittikçe çoğalıyor şehirlerimizdeki insan nüfusu. C)           Yağmurun azaldığını görünce dışarı çıktı. D)           Çalışma odasında kitaplarını düzenliyordu. E)            Kimseye görünmeden sabahleyin gidelim. 15. Altı çizili sözcüklerden hangisi kü­çük ünlü uyumuna uymaz? A)           Mutfakta biri var zannedip beni suçlama. B)           Pamuk işçileri ağustosta Adana yöresine taşınır. C)           Vali devletin en yüksek kademesindeki memurdur. D)           Koltuk takımlarının yüzünü sarı bir ku­maşla kaplattım. E)            Yokuş aşağı inerken nefis bir manzara gözleri büyülüyordu. 16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz düşmesi vardır? A)           Onu ilk gördüğümde örgülü saçlı, küçücük bir kızdı. B)           Yepyeni bir çağ var önümüzde yaşana­cak. C)           Kısacık ömrüne birçok yararlı iş sığdır­mıştı. D)           Seksen günde devr–i alem yaşamış birileri. E)            Türkçenin güzelliğine hayran olurdu.             17. Bomba şimşekleri beyninden inip her siperin       Sönüyor göğsünün üstünde o aslan neferin       Yukarıdaki her iki dizede görülen ses olayı aşağıdakilerden hangisidir? A)           Ünlü daralması B)           Ünlü düşmesi C)           Ünsüz düşmesi D)           Sert sessiz benzeşmesi E)            Ünlü yumuşaması 18. Tuttuğu balıkları ne yapacağını düşünerek kıyıya doğru iniyordu.       Bu cümlede kaç tane kaynaştırma ünsüzü kullanılmıştır? A) 1              B) 2        C) 3        D) 4        E) 5 19. Senin derdin dert midir, benim derdim yanında       Bu cümledeki altı çizili sözcükte görülen ses olayı aşağıdakilerin hangisinde yoktur? A)           Çaldığım her kapı yüzüme kapanıyor. B)           Bize bu mağazayı devreden kişi uzaktan akrabamız oluyor. C)           Artık o güzelim meyvaların tadını bile unuttuk. D)           Denizin derinliğini anlayabilmek için bir alet sarkıttılar. E)            Bence bu yoldan iki araba rahatlıkla ge­çer. 20. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, hem ünsüz benzeşmesi hem de ünsüz yumuşaması kuralına örnek oluşturan bir sözcük kullanılmıştır? A)           Bazı şiirlerinde ise yalnızlık özlemi yansıtılır. B)           Otobüsteki yolcuların yüzlerini tek tek incelerdi. C)           Her sabah akşam bu yolu yürümekten bıkmıştım. D)           Birden çocukların suskunlaştığını fark ettim. E)            Tablolarınızdaki renk uyumunu çok beğendim. 21. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "ünlü düşmesi"ni örnekleyen bir sözcük vardır? A)           Özlediğimiz her şey bu kentte vardı. B)           Güzel sanatlar alanında çok ilerledik. C)           Savaşlar biterse bir gün, rahatlayacağız. D)           Odanızdaki eşyaların hepsi antika mı? E)            Kimse artık sizi rahatsız edemez. 22. Türkçede ad tamlamaları oluştururken kay­naştırma harfleri “n” ve ”s” kullanılabilir.       Aşağıdaki sözcüklerden hangisiyle ad tamla­ması kurulduğunda kaynaştırmaya gerek yoktur? A) anne        B) dergi  C) gönül D) masa       E) anadolu 23. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kü­çük ünlü uyumuna uymayan bir söz­cük vardır? A)           Türk polisinin eğitimi ile ilgileniyorlar. B)           Tarihi eserleri korumamız gerekir. C)           Arap harflerini yıllarca kullanmışız. D)           Barış için çalışan azimli birini kaybettik. E)            O insan, vakfa malını mül­künü verir. 24. Türkçede "p, ç, t, k" sert ünsüzlerinden biriyle biten sözcükten sonra, ünlü ile başlayan bir ek geldiğinde, sözcüğün sonundaki sert ün­süz yumuşar.       Aşağıdaki sözcüklerden hangisi bu kurala uyar? A) Zerafet   B) Rest  C) Gayret D) Ümit        E) Millet 25. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü düşmesi olmuştur? A)           Hamburg macerası hüsran ile sona erdi. B)           Bu öğrencinin kaydını hemen yapalım. C)           1959 yılında topluluk iyice bir elekten geçti. D)           Sorunsuz bir yaşam sürdürmek istiyoruz. E)            Nükleer denemeler dünyanın dengesini bozdu. 26. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "ulama" yapılabilir? A)           Heyecanın düşünceyi yendiğini görüyo­ruz. B)           Eleştiri, sanatçıyı küçültmez, aksine yüceltir. C)           Batı Anadolu'nun kıyı kasabalarından bi­rine yerleştiler. D)           Bu sayıda derginin havası büsbütün de­ğişmiştir. E)            Her gün, bir önceki günden güzel olacak.   27. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde ünsüz yumuşaması örnek­lenmiştir? A)           Çocuklar ansızın ortalıktan kayboldu. B)           Arkadaşlarım sizi bana methetmişlerdi. C)           Her şeye rağmen annesi onu affetmiş. D)           Güzelim bahçe fırtına yüzünden mahvoldu. E)            Bütün işlerini bir hafta içinde halletmiş. 28. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde ünlü düşmesi vardır? A)           Karşımıza her gün ayrı bir sorunla çıkı­yordu. B)           Eve gelince dolaptan tam üç bardak soğuk su içtim. C)           Önlemlerinizi bugünden almazsanız sonra üzülürsünüz. D)           Kuyunun dibinde elli santim su kalmıştı. E)            Onun gittiğinin farkına bile varamamıştık. 29. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü daralması vardır? A)           Giysilerin kime ait olduğunu biliyorum. B)           Yemeğimizi bir saat sonra yiyeceğiz. C)           Çocuklar sevinçten çığlıklar atıyordu. D)           Ne dediğini bir daha tekrarlar mısın? E)            Yaşlılar galiba daha sabırlı oluyorlar. 30. Türkçe’e ünlü ile biten bir sözcüğe, ünlü ile başlayan eklerin getirilebilmesi için, araya kaynaştırma ünsüzleri olan “y, n, s, ş” seslerinden birinin getirilmesi gerekir.”       Aşağıdakilerin hangisinde kaynaştırma ünsüzlerinden biri kullanılmamıştır? A)           Evdeki kediyi ayda bir kontrole götürürüz. B)           Komşuyu dün akşam evde bulamadık. C)           Kasabanın en iyi doktoru bence sensin. D)           Çocuklara ikişer milyon verdiğini söyledi. E)            Her sabah evden çok erken çıkardı Cevap Anahtarı: 1)B 2)C 3)A 4)C 5)A 6)B 7)C 8)A 9)C 10)D 11)D 12)C 13)B 14)D 15)B 16)A 17)B 18)B 19)E 20)D 21)B 22)C 23)A 24)D 25)B 26)E 27)A 28)A 29)B 30)E